1. 1) მაგარი; hard collar გახამებული საყელო; hard palate ანატ. მაგარი სასა; to get / to grow / hard გამაგრება; გაუხეშება (აგრ. გადატ.);
2) მაგარი, უხეში (ხელით შეხებისას); hard silk ფეიქრ. აბრეშუმის ხამი ძაფი;
3) ხამი (ითქმის წყლის შესახებ);
4) მყარი, თავისუფლად კონვერტირებადი (ითქმის ვალუტის შესახებ);
2. მაგარი, ძლიერი; ინტენსიური; hard blow ძლიერი დარტყმა; he fell into a hard sleep ღრმად ჩაეძინა;
3. 1) ძნელი, რთული, მძიმე; hard work მძიმე / მომქანცველი სამუშაო; hard usage სპეც. ექსპლუატაციის მძიმე პირობები; hard case ძნელი / რთული საქმე [იხ. აგრ. 2) და ◇]; it is hard to make up one's mind ძნელია გადაწყვეტილების მიღება;
2) ძნელი, ძნელად დასამორჩილებელი; a disease hard to cure ავადმყოფობა, რომელიც ძნელად იკურნება; it's hard to imagine ძნელად წარმოსადგენია; hard of belief წიგნ. ურწმუნო, ეჭვიანი; hard case გამოუსწორებელი ადამიანი; გამოუსწორებელი ბოროტმოქმედი [იხ. აგრ. 1) და ◇];
4. 1) ძლიერი, გამოწრთობილი, გაკაჟებული; hard muscles მაგარი / ნავარჯიშები კუნთები; in hard condition კარგ
სპორტულ ფორმაში; to get hard by taking regular exercise ფიზიკურად გაკაჟება სისტემატური ვარჯიშის შედეგად;
2) მტკიცე, ურყევი; a man of hard unbending will მტკიცე / ურყევი ნების ადამიანი; hard agreement მტკიცე / ურყევი შეთანხმება;
3) უტყუარი, რეალურ ფაქტებზე დაფუძნებული; hard evidence უტყუარი მტკიცებულება; hard facts უტყუარი ფაქტები / ფაქტები, რომელთაც ვერსად გაექცევი;
5. 1) მკაცრი, სასტიკი; უგულო, გულქვა; hard father მკაცრი მამა; hard heart ულმობელი გული; hard master მკაცრი / სასტიკი ბატონი; hard bargain კაბალური გარიგება; hard common sense უხეში პრაქტიციზმი;
2) მძიმე, რთული (ითქმის ხასიათის შესახებ); he is hard to deal with მასთან ძნელია ურთიერთობა;
6. რთული, სიძნელეებით აღსავსე; hard years მძიმე წლები; hard lines / lot, luck / მწარე ბედი, მძიმე ხვედრი; he has had hard luck ბედი არ სწყალობდა;
7. მკაცრი, ცივი; hard climate მკაცრი ჰავა; hard frost მაგარი ყინვა; hard winter მკაცრი / ცივი ზამთარი;
8. მკვეთრი; უხეში; არასასიამოვნო; hard voice უხეში / არასასიამოვნო ხმა; hard words მკვახე / უკმეხი სიტყვები; to entertain hard thoughts of smb. ვინმეზე ცუდი აზრის ქონა;
9. 1) დაუცხრომელი, დაუღალავი, მუყაითი; hard worker დაუცხრომელი / მუყაითი მუშაკი;
2) მგზნებარე; თავშეუკავებელი; hard rider მგზნებარე / დაუცხრომელი ცხენოსანი; hard drinker ლოთი;
10. 1) გამძლე; მტკიცე, მყარი; hard prices მყარი მაღალი ფასები;
2) სპეც. მედეგი, ბიოლოგიურ დაშლას რომ არ ექვემდებარება; hard detergents [pesticides] მედეგი დეტერგენტები [პესტიციდები];
11. ძუნწი, ხელმოჭერილი;
12. ლითონისა (ითქმის ფულის შესახებ); hard cash / ამერ. money / ა) ნაღდი ფული; ბ) მოძვ. ლითონის ფული (ოქროსი, ვერცხლისა და ა.შ.);
13. 1) ხშირი, მაგარი (ითქმის პულსის შესახებ);
2) ძლიერი (ითქმის ხველის შესახებ);
3) მაგრად შეკრული (ითქმის ნასკვის შესახებ);
14. 1) ამერ. მაგარი, ალკოჰოლიანი; hard liquours ალკოჰოლიანი სასმელები;
2) მჟავე, მწკლარტე (ითქმის ღვინის შესახებ);
15. სპეც. კონტრასტული; hard image ტელევ. კონტრასტული გამოსახულება; hard light ფოტ., კინ. მკვეთრი სინათლე; hard negative ფოტ. კონტრასტული / ხისტი ნეგატივი;
16. სქელი, ბლანტი (ითქმის სითხის შესახებ); hard fat ტექ. კონსისტენტური საზეთი;
17. ფიზ. შემღწევი, ხისტი (ითქმის გამოსხივების შესახებ);
18. ფონეტ. 1) მაგარი (ითქმის გუტურალური თანხმოვნის შესახებ);
2) ყრუ (ითქმის თანხმოვნის შესახებ);
19. ძლიერი, შეჩვევის გამომწვევი (ითქმის ნარკოტიკის შესახებ);
20. არსებ. მნიშვნ. 1) მოკირწყლული ან დაბეტონებული გზა / ბილიკი;
2) : in hard ლითონის ფულით;
3) სლ. კატორღა;
◇ hard labour საკატორღო სამუშაოები, კატორღა; hard of hearing სმენადაქვეითებული; hard case ავსტრალ., ახ.-ზელანდ. უცნაური, ექსცენტრული ადამიანი; თავგადასავლების მაძიებელი [იხ. აგრ. 3 1) და 2)]; to do smth. the hard way ა) რისამე დიდი წვალებით, სხვისი დახმარების გარეშე, დამოუკიდებლად გაკეთება; ბ) რისამე ყველაზე რთული მეთოდით / გზით გაკეთება; a hard nut (to crack) ა) რთული / ძნელად გადასაწყვეტი საკითხი / პრობლემა; ბ) კერკეტი კაკალი, მაგარი / უტეხი ადამიანი; when hard comes to hard როდესაც საქმე ცუდად იქნება; უარეს / უკიდურეს შემთხვევაში; hard and fast მტკიცე, ურყევი; მკაცრი (ითქმის წესების შესახებ); a hard and fast contract მტკიცე, ურყევი ხელშეკრულება; a hard and fast bargain საიმედო გარიგება; hard cases make bad law რთული / დახლართული სასამართლო საქმეები პრეცედენტად ვერ გამოდგება / კანონიდან გამონაკლისის დაშვების აუცილებლობას ქმნის; hard as adamant ≅ შეუვალი, მტკიცე, დაუმორჩილებელი; hard as nails ა) მკაცრი, სასტიკი; უგულო, გულქვა; ბ) ფიზიკურად ძლიერი / ამტანი / გამძლე; გაკაჟებული.