1. 1) დღე, დროის მონაკვეთი დილიდან საღამომდე, გათენებიდან დაღამებამდე; every day ყოველდღე; any day ა) ნებისმიერ დღეს; ნებისმიერ დროს; ბ) დღე-დღეზე [იხ. აგრ. ◇]; every other day, day about დღეგამოშვებით, ყოველ მეორე დღეს; all day მთელი დღე [შდრ. აგრ. ◇]; all (the) day long მთელი დღე, მთელი დღის განმავლობაში; დილიდან დაღამებამდე; განუწყვეტლივ; day and night, night and day ა) დღე და ღამე; ბ) მთელი დღე-ღამის განმავლობაში; between two days ამერ. ღამით; the day before წინადღეს, წინადღით; the day before yesterday გუშინწინ; the day after tomorrow ზეგ; a few days ago / before / რამდენიმე დღის წინ; day after day, day by day, day in and day out ყოველდღე, გაუთავებლად; parting day დრო მზის ჩასვლამდე; broad day დღე; at day განთიადისას, ალიონზე; before day უთენია, გათენებამდე; by day დღისით [შდრ. აგრ. 3)]; break of day განთიადი, გარიჟრაჟი, ალიონი; the day breaks თენდება; საცაა მზე ამოვა / ირიჟრაჟებს; the / this / day დიალ. დღეს; (on) this [that] day ამ [იმ] დღეს; on the day of his arrival მისი ჩამოსვლის დღეს; this day week დღეის სწორს; days in court იურ. სასამართლოს სხდომების დღეები; day of rest გამოსასვლელი დღე, დასვენების დღე; day out ა) სახლის გარეთ გატარებული დღე; ბ) მსახურების, მოსამსახურეების გამოსასვლელი დღე; day off გამოსასვლელი დღე;
2) დღე-ღამე, დღე (ოცდაოთხსაათიანი დროის მონაკვეთი); solar / astronomical / day მზისიერი / ასტრონომიული დღე-ღამე; mean solar day საშუალო მზისიერი დღე-ღამე; civil day სამოქალაქო დღე-ღამე; lunar [sidereal] day მთვარისმიერი [სიდერული / ვარსკვლავიერი] დღე-ღამე; day's allowance სადღეღამისო ულუფა / ნორმა; day's provisions სურსათის სადღეღამისო მარაგი; two day's journey ორდღიანი მოგზაურობა; five days from Paris პარიზიდან ხუთი დღის სავალზე; day of fire სამხ. საბრძოლო მასალების სადღეღამისო ხარჯი;
3) სამუშაო დღე; seven-hour day შვიდსაათიანი სამუშაო დღე; day's takings ყოველდღიური ამონაგები; to work by the day დღიურად მუშაობა, მედღეურობა [შდრ. აგრ. 1)];
4) თვის რომელიმე რიცხვი / თარიღი, მიძღვნილი ამა თუ იმ მოვლენისადმი; კალენდარში მონიშნული ამგვარი თარიღი; Victory Day გამარჯვების დღე; Christmas Day შობის დღე; sports day სპორტული თამაშებისა და შეჯიბრებებისათვის დანიშნული დღე (სკოლებში, კოლეჯებში);
2. ბრძოლა, შებრძოლება; შეჯიბრება; to carry / to win, to get, to gain / the day ბრძოლაში / შეჯიბრებაში გამარჯვების მოპოვება; კამათში გამარჯვება; to lose the day ბრძოლის წაგება, შეჯიბრებაში და ა.შ. დამარცხება; to save the day ა) ცუდად დაწყებული ბრძოლის / საქმის წარმატებით დაგვირგვინება; ბ) მძიმე მდგომარეობიდან / სიტუაციიდან გამოსავლის მონახვა; the day is ours ჩვენ გავიმარჯვეთ; a fair day მოძვ. ბრძოლის მოგება / ბრძოლაში გამარჯვება;
3. ჩვეულ. pl 1) დრო, ხანა, ერა, ეპოქა; men and women of the day იმ (ან ჩვენი) დროის ადამიანები; men of the day (იმ) ეპოქის, დროის სახელგანთქმული / ცნობილი ადამიანები; (in) these days ჩვენს დროში, ამჟამად; (in) those days ძველად, უწინ; (in) the day(s) of Shakespeare, (in) Shakespeare's day(s) შექსპირის დროს, შექსპირის ეპოქაში; at the present day ჩვენს დროში, დღეს, ამჟამად; in days to come მომავალში; in the days of old, in olden days წარსულში, წინათ; ოდესღაც;
2) პერიოდი, ვადა; some day ოდესმე; ახლო / უახლოეს მომავალში; (up) to the present day დღევანდლამდე, აქამდე; at some future day ა) ოდესმე მომავალში; ბ) როგორმე ამ დღეებში; days of grace კომერც. შეღავათიანი ვადა (თამასუქის განაღდებისა და მისთ.); lay days კომერც. გემების დატვირთვის და დაცლის ვადა;
4. ჩვეულ. pl სიცოცხლის დღეები, ცხოვრება; better days ცხოვრების საუკეთესო წლები / საუკეთესო ხანა; he has seen his better days უკეთეს დროსაც მოსწრებია; (one's) early days სიყმაწვილის / ჭაბუკობის წლები; in one's boyhood days ბავშვობაში; till / to / one's dying days სიკვდილამდე; in one's last days უკანასკნელ დღეებს ითვლის (
ითქმის მომაკვდავის შესახებ); to close / to end / one's days
ʘ სიცოცხლეს გამოესალმა; აღესრულა, გარდაიცვალა; I have never heard such nonsense in all my born days ჩემს სიცოცხლეში არ გამიგია ასეთი სისულელე; his days are numbered მისი დღეები დათვლილია;
5. გაფურჩქნის / აყვავების ხანა; one's day is / has / gone / done / ვისიმე ცხოვრების საუკეთესო წლები გასულია; ≅ თავისი დრო / წუთისოფელი მოჭამა; colonialism has had its day კოლონიალიზმმა თავისი დრო მოჭამა;
6. მოძვ. სანათური, ფანჯრის თვალი;
7. ასტრ. ციური სხეულის ბრუნვის პერიოდი; the moon's day სიდერული / ვარსკვლავიერი თვე;
⌇ day coach ისტ. საფოსტო კარეტა, რომელიც რეისებს დღისით ასრულებს; day god დღის მნათობი, მზე; day clock ყოველდღე მოსამართავი მექანიკური საათი; day duty ოცდაოთხსაათიანი ვახტი (გემზე);
◇ Day of Doom / Judgment, Wrath, Reckoning / რელიგ. განკითხვის დღე; All Fools Day, April Fools Day პირველი აპრილი (ხუმრობით მოტყუების დღე); one day ა) ერთხელ; ერთ მშვენიერ დღეს (ზღაპრებში); ბ) ამ დღეებში; I'll see you one day როგორმე გამოგივლით; one fine day ერთ მშვენიერ დღეს; one of these days უახლოეს დღეებში, ამ დღეებში, მალე; one of those days საუბ. ნავსი დღე; the other day ა) ამას წინათ, ახლახან; ბ) მოძვ. ხვალ; გ) მოძვ. გუშინ; early in the day დროულად / დროზე; it is (rather) late in the day (საკმაოდ) გვიანაა / დაგვიანებულია (რისამე კეთება); good day! ა) გამარჯობა(თ)! სალამი! ბ) ნახვამდის; the day's needs საარსებო მოთხოვნილებანი; cap and feather days ბავშვობა; any day უეჭველად, უდავოდ, რა თქმა უნდა [იხ. აგრ. 1 1)]; black-letter day ა) სამუშაო დღე, სადაგი; ბ) წარუმატებელი / უიღბლო დღე; მწუხარების დღე; red-letter day ა) დღესასწაული; უქმე დღე; ბ) ბედნიერი / ღირსსახსოვარი დღე; of a day წამიერი, ხანმოკლე; all day with smb., smth. ამერ. ვისიმე, რისამე საქმე წასულია; ≅ ყველაფერი გათავდა, წერტილი დაესვა [შდრ. აგრ. 1 1)]; a day after the fair მეტისმეტად გვიან; a day before the fair მეტისმეტად ადრე; (to be) on the / one's / day ʘ კარგ გუნებაზეა; she is fifty if she is a day ზუსტად ორმოცდაათი წლისაა, არც მეტი, არც ნაკლები; to name the day ქორწილის ან რაიმე სხვა მოვლენის დღის დანიშვნა; to keep one's day ʘ პუნქტუალურია; დროზე მოდის ხოლმე; let's / we'll / call it a day დღეისათვის კმარა; ამით დავამთავროთ; to make a day of it დღის მშვენივრად გატარება; a fine day for the young ducks ხუმრ. წვიმა მოდის – იხვებმა გაილაღეს; წვიმიანი დღე; to praise a fair day at night რისამე დაგვიანებით ქება; to name smb., smth. in / on / the same day ვისიმე, რისამე ერთმანეთთან გატოლება / ერთნაირად მოხსენიება; clear / plain / as day დღესავით ნათელია; as the day is long ≅ უაღრესად, მეტად; every day is not Sunday ანდ. ყოველი დღე კვირა როდია; ≅ კოკა წყალს ყოველთვის არ მოიტანსო; drunken days have all their tomorrow ანდ. სიმთვრალეს თავისი შედეგი აქვსო; sufficient for / unto / the day is the evil thereof ბიბლ. ყოველ დღეს ეყოფა თავისი საზრუნავი; those were the days კეთილმოსაგონარი დღეები, ≅ ნეტავი იმ დროს; that will be the day! ≅ ეს ნაკლებად სავარაუდოა; ამის იმედი ნაკლებად უნდა გვქონდეს; in this day and age ჩვენს დროში; in all one's born days [იხ. 4].
Nearby words
