1. ʘ რაიმეს აღემატება, აჭარბებს,
რაიმეზე მეტია; average annual temperature exceeds 20
⁰ C საშუალო წლიური ტემპერატურა 20
⁰ C-
ზე მეტია; the task exceeds his ability ეს სამუშაო მის შესაძლებლობებს აღემატება; her grief exceeds all consolation მის მწუხარებას ვერავითარი ნუგეში ვერ გააქარვებს;
2. ჯობნა (სჯობნის), ʘ უკეთესია (რაიმეში); to exceed in strength ʘ ღონით სჯობნის, უფრო ღონიერია; to exceed in height ʘ უფრო მაღალია; the reality exceeded our expectations სინამდვილემ ჩვენს მოლოდინს გადააჭარბა; some man-made fibres exceed natural fibres ზოგიერთი ხელოვნური ბოჭკო ბუნებრივზე უფრო გამძლეა;
3. 1) გადამეტება (˂გადა˃ამეტებს), უფრო მეტის გაკეთება / აღება საკუთარ თავზე (ვიდრე ეს ვინმეს უფლებით, პრივილეგიით და ა.შ. ეკუთვნის); to exceed authority ა) ძალაუფლების გადამეტება; ბ) საკუთარ უფლებამოსილებათა / საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებს გაცდენა;
2) მოძვ. კანონის და ა.შ. დარღვევა (˂და˃არღვევს); to exceed instructions მიღებული დირექტივების / მითითებებისათვის გვერდის ავლა;
4. ვადის / დროის გადაცილება (
˂გადა
˃აცილებს); to exceed one's leave შვებულების
თვითნებურად გაგრძელება; to exceed the allotted time
ʘ ვადაში / დროში / რეგლამენტში ვერ ეტევა;
5. მოძვ. ზომიერების, წესიერების საზღვრებს გაცდენა (˂გა˃სცდება);
6. მოძვ. რისამე გაზვიადება (˂გა˃აზვიადებს), გაზვიადებულად წარმოდგენა.
მეზობელი სიტყვები
